Κυριακή
βράδυ όταν ολοκληρωνόταν η 5η Πανευβοϊκή γιορτή οικολογικής γεωργίας και
χειροτεχνίας («Χρωστάμε ένα μέλλον βιώσιμο…προχωράμε ΜΑΖΙ»), αισθάνθηκα μια
δημιουργική κούραση στο σώμα και το μυαλό.
(116 φωτογραφίες)
Είχαμε μόλις
φορτώσει με τον Αντρέα μερικά σακιά με πατάτες και τα υπόλοιπα συμπράγκαλα στο
αγροτικό του Αποστόλη κι αποχαιρετήσαμε.
Λίγο η
επιθυμία να συμβάλλω όσο μπορώ στην οικογιορτή συνεργαζόμενος παράλληλα με έναν
φίλο και συναγωνιστή, λίγο η περιέργεια να βρεθώ πίσω από τον πάγκο, λίγο ένα
αυχενικό, Σάββατο και Κυριακή πέρασα πολλές ώρες πίσω από τον πάγκο του
βιοκαλλιεργητή Αποστόλη Σέληνα (αγρόκτημα Χλωροφύλλη- Τριάδα Ψαχνών). Πεπόνια,
σάλτσες, πατάτες, βιολογικό κρασί από το κτήμα κοντά στον υγροβιότοπο του
Κολοβρέχτη (μεταξύ Νέας Αρτάκης και Ψαχνών) είχε ο μπαχτσές.Πέρα από μία
πρώτη επαφή με την άμεση διάθεση προϊόντων και τις απαιτήσεις της, άρχισα να
καταλαβαίνω και να βλέπω ζωντανά τη σημασία της αδιαμεσολάβητης επικοινωνίας
του παραγωγού με τον καταναλωτή, αυτή τη φορά σε μια σχέση κοινωνικής
αλληλεπίδρασης που σκοπεύει να καλλιεργήσει την εμπιστοσύνη, την οικολογική
συνείδηση, τη γνώση για εκείνο που παράγεται, τις αξίες και τη γεύση που
κουβαλάει, τη σημασία να μαθαίνουμε και να συμμετέχουμε ενεργά σε αυτή τη
γοητευτική διαδρομή από το χωράφι ως τον οισοφάγο μας. Για να πάψοουμε να
είμαστε καταναλωτές και να γίνουμε συμμέτοχοι.
Είναι ένας
άλλος τρόπος επικοινωνίας, πέρα από τη στυγνή εμπορική. Τον διαμορφώνει το
ελεύθερο πνεύμα μιας γιορτής: με τον Χρήστο και τη Μαρία που καλλιεργούν
(γευστικότατες) ελιές, στη Λακωνία, κάτω από τον Πάρνωνα, την Μαρία και την
Κική που ήρθανε στην πολιτεία του Ευρίπου από τα Χανιά της Κρήτης όπου
προετοιμάζουν για του χρόνου της δική τους οικογιορτή, με τον Γιάννη από την
Τριάδα που διέθετε τα κηπευτικά του παρέα με τη γυναίκα του και τον μικρό να
βοηθά, τον μελισσοκόμο που χάρισε ένα αισιόδοξο χαμόγελο στον φωτογραφικό φακό,
τον Βαγγέλη που είμασταν φίλοι στο facebook και γνωριστήκαμε τις προάλλες μέσω
του Νίκου, ανθρώπους που λειτουργούν ως ζωντανά παραδείγματα ενός άλλου κόσμου
που είναι υπαρκτός.
Σε μια αγορά
που βρίσκεται στη ζέουσα ζώνη ανάμεσα στην κυρίαρχη ληστρική και την ανθρώπινη
οικονομία (όπως συμβαίνει τελευταία σε πόλεις όπως η Αθήνα και η
Θεσσαλονίκη).
Μέσα σε ένα
πανελλαδικό δίκτυο ανθρώπων που συμμετείχαν στην πανελλαδική οικογιορτή των
Τρικάλων (η επόμενη σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί στα Γιάννενα), την
οικογιορτή του Βόλου, τις βιολογικές λαϊκές, τα συνεργατικά εγχειρήματα.
ΕΛΕΥΘΕΡΟ
ΣΧΟΛΕΙΟ
Όπως
ειπώθηκε σε ένα σεμινάριο της Κυριακής, σήμερα γνωρίζουμε την τιμή εκείνου που
καταναλώνουμε, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Είναι ευθύνη μας, ατομική
και συλλογική, να ρωτάμε, να μαθαίνουμε, να συμβάλλουμε σε αυτή τη διαδικασία
για ένα ολοένα μεγαλύτερο και πιο δημοκρατικό τρόπο παραγωγής της τροφής μας.
Για τον σπόρο, το έδαφος, το νερό, τη ρύπανση, τον τόπο, τον τρόπο εργασίας,
τις αμοιβές, τη μέθοδο καλλιέργειας, τη μεταποίηση, τη μετακίνηση, τη διανομή,
το μαγείρεμα.
Παρακολουθώντας
λ.χ. το σεμινάριο για τη φυτοπροστασία μάθαινες από πρώτο χέρι τα προβλήματα
και τις μεθόδους που απαιτούνται για να καταπολεμήσεις τον περονόσπορο, τη
φυλλοξήρα, τα πουλιά, τους… άτιμους τυφλοπόντικες. Για πάνω από μιάμιση ώρα
ερασιτέχνες και επαγγελματίες βιοκαλλιεργητές αντάλλασσαν διά ζώσης πολύτιμες
εμπειρίες, γνώσεις και ιδέες. Σαν να βρισκόσουν σε ένα ζωντανό, μη ιεραρχικό,
οικολογικό σχολείο στο οποίο μετρούν η έρευνα, η ανταλλαγή της γνώσης, η
συμμετοχή, ο διάλογος.
Κι όχι η
χημεία των αγροεφοδίων, τα κιλά και τα στρέμματα της επιδότησης που θα μας τα
εξασφαλίσει, σε βάρος της δημόσιας υγείας και της οικολογικής ισορροπίας, ένας
θεσμικός διαμεσολαβητής του κυρίαρχου, εντατικού, βιομηχανοποιημένου μοντέλου
μονοκαλλιέργειας των πολυεθνικών είτε τον λένε υπουργό Αγρ. Ανάπτυξης είτε
χρεοκοπημένη Ένωση (Κομματικών) Συνεταιρισμών.
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΕΣ
ΔΟΜΕΣ
Δεν θα
επεκταθώ στις οικολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις του παραπάνω μοντέλου (άλλη
φορά). Μια (πρώτη) πρόταση μόνον με αφορμή τη γιορτή: θα μπορούσαμε να
δημιουργήσουμε καταρχήν στις πόλεις δομές άμεσης διάθεσης οικολογικών προϊόντων
αξιοποιώντας σε ένα πλαίσιο συνεργατικό και άμεσης δημοκρατίας (όπως εμείς το
αποφασίσουμε) τις γνώσεις και την εμπειρία όσων σχετίζονται με τον τομέα της
διατροφής (γεωτεχνικοί, διατροφολόγοι κλπ.), την προώθηση, τις πωλήσεις, τη
μεταφορά, την καλλιέργεια της γης, τις μεταφορές.
Είτε σε
ενοικιασμένα είτε - ακόμη καλύτερα- σε δημόσια, δημοτικά κτίρια τα οποία
ρημάζουν και προορίζονται να δοθούν βορά στο επιθετικό και κερδοσκοπικό real
estate. Στη Χαλκίδα, για παράδειγμα, η εγκαταλελειμμένη Δημοτική Αγορά στο
κέντρο, την οποία η δημοτική αρχή ονειρεύεται να γκρεμίσει, θα μπορούσε να
φιλοξενήσει, αν ανακαινιστεί, τέτοιες συνεργατικές δομές για τοπικά (ειδικότερα
ευβοϊκά) οικολογικά προϊόντα. (Διαβάστε σχετική πρόταση για μια δημοτική αγορά
δημόσια, κοινωνική, για όλους εδώ )
ΕΝΑΣ
ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Τέτοιες
σκέψεις μας τις επιτρέπουν η μεγάλη ανταπόκριση που γνώρισε, σε μια εποχή
γενικευμένης κοινωνικής κατάθλιψης, η 5η οικογιορτή η οποία εξελίσσεται σε έναν
θεσμό από τα κάτω, η ποιότητα των προϊόντων, η ποικιλία (κηπευτικά, όσπρια,
μέλι, κρασί, λικέρ, ελιές, αλεύρι, σύκα, μαρμελάδες, κρέας, κεραμική,
αγιογραφία, κοσμήματα, κηραλοιφές, διακοσμητικά, ρούχα, σαπούνια, θεραπευτικά
βότανα και έλαια, αφεψήματα, θεραπευτικές μέθοδοι, φάρμακα, εργαλεία κ.ά.) και
το γεωγραφικό εύρος των συμμετοχών (πολλοί παραγωγοί από την Εύβοια – πάνω από
60- καθώς κι από Κρήτη, Σύρο, Καλάβρυτα, Θεσσαλονίκη, Πήλιο, Λακωνία), τα
δωρεάν σεμινάρια (παρασκευή σαπουνιού, τυριού, φυτοπροστασία, λικέρ,
αγγειοπλαστική, κεραμική, μελισσοκομία, θεραπευτικό άγγισμα), οι συζητήσεις για
την ιαματική κάνναβη (με τον Γιώργη Οικονομόπουλο), την περμακουλτούρα (με τον
Πέτρο Αντωνιάδη), την συμφωνία TTIP (ενημέρωση από τον Γιώργο Κολέμπα), το νέο
κοινοτισμό, τα ντοκιμαντέρ.
Ακόμη και η
παρουσία τοπικών επισήμων που διακρίνουν, για τους δικούς τους ψηφοθηρικούς
σκοπούς, πώς κάτι όμορφο συνέβαινε το τριήμερο από την Παρασκευή, 2 ως την
Κυριακή, 4 Οκτωβρίου, στο Πάρκο του Λαού στη Χαλκίδα και δεν έπρεπε να λείπουν,
θετικά λειτουργεί. Οι συμμετέχοντες στην οικογιορτή βέβαια θα συναποφασίσουν τα
επόμενα τους βήματα με την κοινωνία και το πώς από εδώ και πέρα θα
κεφαλαιοποιήσουν την εμπειρία των οικογιορτών.
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ
ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ
Αυτός ο
υπαρκτός κόσμος που ανέφερα παραπάνω χωρά, αλληλεπιδρά και τέμνεται με άλλους
κόσμους σε ένα πλαίσιο δημοκρατίας, αμοιβαιότητας και αλληλεγγύης, στον δρόμο
της αναζήτησης ενός κοινού βιώσιμου οικολογικού μέλλοντος: τους Αέρα Πατέρα που
ταξίδεψαν Σάββατο βράδυ τον κόσμο στο θεατράκι (πρώτη φορά τους άκουσα το 2007
στο κάμπινγκ ενάντια στην εκτροπή του Αχελώου, στη Μεσοχώρα), τα παιχνιδίσματα
του «Καθρέφτη» (από τη γειτονιά της Αγίας Παρασκευής), τα φυσικά καθαριστικά
της αυτοδιαχειριζόμενης ΒΙΟΜΕ (από την πρωτοβουλία αλληλεγγύης Αθήνας), την
Τράπεζα Χρόνου Χαλκίδας (εδρεύει στο Εργατικό Κέντρο), τον ήχο από τις γκάιντες
(Κυριακή απόγευμα) που έφερε χορούς και γέλια, τα πιτσιρίκια που έπαιζαν τα
απογεύματα στο γρασίδι, το «Σκουντέρι» που μοίραζε ελεύθερους σπόρους, τα
αδέσποτα που τριγύριζαν στους πάγκους, τους ανθρώπους της πόλης που αναζητούν
τρόπους να επιβιώσουν, όσους και όσες εθελοντικά συμμετείχαν- στο μπαρ, τα
νόστιμα- όπως είπανε!- σουβλάκια, τον πατσά που φάγαμε την Κυριακή το μεσημέρι,
τον καθαρισμό, τις βάρδιες. Αυτή τη φορά κάτω από τους χαλκιδέικους ευκάλυπτους,
τις επόμενες κάπου αλλού!
Εμένα κι
εσένα, εμάς. Με τις αντιφάσεις και τις δυνατότητες μας.